Finansije i Osiguranje - Bosna i Hercegovina

Vlada RS-a određuje ko će dobiti zajam IRB-a

Vlada Republike Srpske (RS) promijenila je pravila kreditiranja Investiciono-razvojne banke (IRB) RS-a tako što je na sebe preuzela ekskluzivno pravo odlučivanja ko ima pravo na zajam.

Prvi zainteresovani korisnik nove kreditne linije je „Alumina“, kćerkafirma zvorničke Fabrike glinice „Birač“, čiji zahtjev iznosi pet miliona KM, saznaje banjalučki poslovni portal “Capital.ba”.

Imjene Pravila plasmana usvojene su prije opštih izbora.

Vlada je, u funkciji Skupštine akcionara IRB-a, ukinula kreditnu liniju „Zajmovi za zdravstvene ustanove“ koja je poslužila samo da Klinički centar Banja Luka, 28. marta ove godine, dobije kredit od 10 miliona KM.

Umjesto ove kreditne linije Vlada RS-a je, izmjenom Pravila plasmana, 25. septembra, uvela kreditnu liniju „Zajmovi za pravne subjekte koje odredi Vlada RS-a“.

Prvi zahtjev za korištenje sredstava Fonda za razvoj i zapošljavanje RS-a, kojim upravlja IRBRS-a dostavila je zvornička „Alumina“ 11. novembra ove godine, a glasi na pet miliona KM. Plasman sredstava vrši se direktno, bez finansijskog posrednika.

Druga novina koja je uvedena u izmjenjenim Pravilima plasamana je da pravni subjekti, zajmovima od IRB-a,  prvi put mogu da plaćaju i dospjele obaveze kako prema RS-u,  tako i prema dobavljačima, što je značajno proširenje namjene u odnosu na dosadašnju mogućnost finansiranja isključivo osnovnih/ obrtnih sredstva.

Uvođenje opcija da se dobijenim zajamovima plaćaju i dospjele obaveze prema dobavljačima i poreske obaveze ukazuje da su ti potencijalni korisnici u finansijskim problemima, jer imaju dospjele obaveze koje ne mogu izmiriti iz redovnog poslovanja, nego su im za to potrebna kreditna sredstva, ali i da se iz javnih sredstava (sredstva fondova kojima upravlja IRBRS) od sada finansiraju obaveze prema državi.

Povećan je i period otplate zajmova „posebnim pravnim subjektima“ na deset godina, sa pet godina, koliko je važio za zdravstvene ustanove.

Direktorica IRB-a Snežana Vujnić za portal “Capital.ba” kaže da se izmjenom Pravila plasmana zapravo svi pravni subjekti u RS-u stavljaju u ravnopravniji položaj, što do sada nije bio slučaj.

Vujnić ne vidi ništa sporno u tome što Vlada određuje kojim pravnim subjektima će biti odobren zajam, naprotiv, kaže da je uloga Vlade, kao u cijelom svijetu, da koristi razvojne banke kao jedan od instrumenata države za razvoj privrede.

-Vlada RS-a u funkciji Skupštine akcionara RS-a ima puno pravo da donosi o tome odluke, na osnovu prethodno pribavljenog mišljenja IRB-a i resornog ministarstva - kaže Vujnić, odbacujući da se ovde radi o preuzimanju nadležnosti IRB-a.

Davanje zajmova pravnim subjektima koje odredi Vlada otvara niz pitanja zašto je to urađeno i kako će biti korišteno.

Zamjena zajmova „zdravstvenim ustanovama“ sa „pravnim subjektima koje odredi Vlada RS-a“ pokazuje da se proširuje kategorija podobnih korisnika bez jasnog kriterijuma za selekciju.

To mogu biti pravni subjekti i iz javnog i iz privatnog sekora, smatraju ekonomisti i bankari.

Kažu da zajmovi, odnosno direktan plasman IRB-a, bez finansijskog posrednika, govori da određeni pravni subjketi  nisu podobni za kreditiranje od  komercijalnih banaka i da kompletan rizik plasmana snosi IRBRS-a.